8 điều cần biết trước khi chích ngừa COVID-19 mũi thứ nhì

LTS: Hiệp Hội Người Cao Tuổi Hoa Kỳ (AARP) mới đây gởi ra thông báo bao gồm những điều cần biết đối với người sắp chích ngừa COVID-19 mũi thứ nhì sau đây.

Nếu đã chích mũi đầu tiên trong hai mũi thuốc chích ngừa COVID-19, xin chúc mừng, vì quý vị sắp hoàn tất việc ngừa virus này trong cơ thể. Nhưng để hoàn toàn có được sự miễn dịch, quý vị nhất định phải chích mũi thứ hai.

Chích ngừa COVID-19. (Hình minh họa: AP Photo/Marta Lavandier, File)

Trên cả nước, một số người đang rơi vào tình trạng lộn xộn khi cố gắng nhận mũi chích thứ hai vì nhiều lý do khác nhau.

 

Bác Sĩ William Schaffner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Vanderbilt University Medical Center ở Nashville, Tennessee, và là giám đốc y tế của National Foundation for Infectious Diseases (Quỹ Quốc Gia Phòng Chống Bệnh Truyền Nhiễm), nếu cuộc hẹn của quý vị bị hủy, đừng chờ ai đó gọi cho mình, mà nên chủ động làm hẹn lại để chích mũi thứ hai.

Liên quan đến vaccine Moderna và Pfizer, hai loại thuộc đang được sử dụng rộng rãi ở Hoa Kỳ, ông cho biết: “Chúng tôi đã thông báo đến tất cả mọi người rằng những loại vaccine này có hiệu quả 95%. Nhưng chúng chỉ đạt được hiệu quả 95% nếu quý vị thực sự chích liều thứ hai.”

Dưới đây là một số điều cần biết về liều thuốc ngừa thứ hai

1-Tác dụng phụ có thể sẽ mạnh hơn

Nhiều người bị rất ít phản ứng hoặc không bị bất kỳ phản ứng nào với liều thuốc đầu tiên, hiện cho biết rằng liều thứ hai có tác động rất mạnh – khiến ngay cả những người cả đời nghiên cứu vaccine cũng phải ngạc nhiên.

Bác Sĩ Greg Poland, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại phòng khám Mayo ở Rochester, Minnesota, và là giám đốc nhóm nghiên cứu vaccine của Mayo, chỉ bị các triệu chứng nhẹ sau khi chích mũi đầu tiên. Nhưng mũi thứ hai khiến ông run lên vì ớn lạnh và nhiệt độ là 101.

Không có virus sống trong vaccine, vì vậy quý vị không thể bị nhiễm COVID-19 khi chích thuốc ngừa.

Trong thử nghiệm lâm sàng của Pfizer, 31% người tham gia từ 18 đến 55 tuổi báo cáo bị sốt sau khi chích liều thứ hai, trong khi chỉ có 8% bị sốt sau liều đầu tiên. Mệt mỏi, ớn lạnh, nhức đầu và đau cơ/khớp cũng phổ biến hơn sau khi chích mũi thứ hai đối với cả hai loại vaccine nêu trên.

Có một tin vui là, dựa theo dữ liệu này, người lớn tuổi ít bị phản ứng đối với vaccine. Trong số những người từ 55 tuổi trở lên, qua thử nghiệm của Pfizer, 22% bị sốt sau liều thứ hai và 3% bị sốt sau liều đầu tiên.

2-Không nên uống thuốc giảm đau trước khi chích

Nếu đã nghe qua về tác dụng phụ của liều thứ hai, quý vị có thể sẽ muốn uống thuốc giảm đau trước khi chích.

Theo CDC, đó không phải là một ý kiến hay, trừ khi quý vị được bác sĩ của mình đề nghị. Theo hai bác sĩ Poland và Schaffner, sử dụng thuốc giảm đau trước khi chích có thể làm giảm hiệu quả của vaccine.

3-Thời gian giữa các liều thuốc chích không cần chính xác 

Tuy nhiên, quý vị có thể sử dụng acetaminophen (Tylenol) hoặc các loại thuốc như Advil hoặc Motrin sau khi chích để điều trị các tác dụng phụ như đau, sốt, ớn lạnh, hoặc nhức đầu.

Mũi chích vaccine Pfizer thứ hai sẽ được chích 21 ngày sau mũi đầu tiên. Đối với Moderna, khoảng cách giữa hai lượt chích là 28 ngày.

Tuy nhiên, CDC cho phép điều chỉnh một khoảng thời gian, nếu quý vị không thể sắp xếp lịch hẹn vào đúng ngày đó. Mặc dù cơ quan này khuyến cáo nên cố gắng duy trì khoảng cách thời gian được đề nghị, nhưng cũng cho biết liều thứ hai có thể được chích sáu tuần sau liều đầu tiên.

4-Liều thứ hai phải do cùng một nhà sản xuất liều đầu tiên

Các bác sĩ từng nghe bệnh nhân hỏi liệu họ có thể chích liều thứ hai do một công ty dược khác sản xuất hay không, lý do thường là vì họ nhận thấy loại vaccine khác được cung cấp ở một địa điểm thuận tiện hơn. CDC khuyến cáo không nên làm như vậy, vì hai loại vaccine Moderna và Pfizer “không thể thay thế cho nhau hoặc thay thế cho các vaccine COVID-19 khác. Hiện chưa có đánh giá về tính an toàn và hiệu quả của việc chích các mũi thuốc của những nhà sản xuất khác nhau.”

Chích ngừa COVID-19. (Hình minh họa: AP Photo/Ted S. Warren)

5-Phát ban tại chỗ chích trên cánh tay thì chích tay còn lại

Theo CDC, nếu quý vị bị phát ban tại chỗ chích từ ba đến 10 ngày sau khi chích mũi đầu tiên, không nên bỏ chích liều thứ hai, và CDC khuyên nên chích cánh tay còn lại.

Rất ít người gặp triệu chứng phát ban như vậy sau khi chích, đôi khi được gọi là “cánh tay COVID.” Trong hướng dẫn được công bố vào ngày 10 Tháng Hai, CDC cho biết phản ứng này không trầm trọng hơn khi chích liều thứ hai.

6-Nên tạm thời tránh chích các loại vaccine khác

Nếu đến thời hạn chích ngừa zona hoặc Tdap, quý vị nên dừng lại nếu đang trong thời gian chích thuốc ngừa COVID-19. Do hiện không có dữ liệu về tính an toàn và hiệu quả của thuốc ngừa COVID-19 được sử dụng cùng lúc với các thuốc ngừa khác, CDC khuyên nên tránh các loại thuốc ngừa khác trong hai tuần trước và sau khi chích hai liều vaccine COVID-19. Việc tạm dừng cũng giúp tránh nhầm lẫn về nguyên nhân gây ra phản ứng phụ sau khi chích vaccine COVID-19.

7-Không có tác dụng miễn dịch đầy đủ ngay lập tức

Phải mất hai tuần sau liều thứ hai, cơ thể quý vị mới có khả năng miễn dịch đầy đủ với virus. Sau đó, quý vị sẽ gần như không thể bị bệnh nặng nếu tiếp xúc với người nhiễm COVID-19, Bác Sĩ Schaffner cho biết. CDC cũng cho biết quý vị không còn phải cách ly kiểm dịch nếu tiếp xúc với người nhiễm COVID-19 – miễn là quý vị đáp ứng các tiêu chí sau: không có triệu chứng và chưa quá ba tháng kể từ lần chích thuốc ngừa lần thứ hai.

8-Vẫn phải đeo khẩu trang

Các chuyên gia đều cho rằng quý vị nên tiếp tục đeo khẩu trang và thực hiện giữ khoảng cách ở nơi công cộng. Có một điều là vẫn có thể quý vị bị bệnh dù đã được chích ngừa. Ngoài ra, cũng có thể quý vị vẫn có thể mang virus và âm thầm truyền sang những người khác chưa được chích ngừa, ngay cả khi quý vị không có các triệu chứng.

Bác Sĩ Schaffner cho biết, cho đến khi cả nước được miễn dịch cộng đồng – thời điểm mà tỉ lệ lớn của toàn bộ dân số có thể miễn dịch đối với COVID-19 – điều quan trọng là mọi người phải đeo khẩu trang để ngăn chặn sự lây lan của virus.