AED Tại Nhà Riêng: Hiệu Quả Cứu Sống Cao, Nhưng Không Khả Thi Về Chi Phí Ở Mức Giá Hiện Tại

Ngừng tim ngoài bệnh viện và vai trò tiềm năng của AED tại nhà riêng

Ngừng tim ngoài bệnh viện (Out-of-Hospital Cardiac Arrest – OHCA) là một thách thức lớn đối với y tế công cộng, với hơn 300.000 trường hợp xảy ra mỗi năm tại Hoa Kỳ. Tiên lượng của các ca ngừng tim này nhìn chung rất kém, khi tỷ lệ sống sót đến lúc xuất viện vẫn dưới 10%. Đáng lưu ý, khoảng 70% trường hợp OHCA xảy ra tại nhà riêng – nơi bệnh nhân thường có kết cục xấu hơn so với các địa điểm công cộng.

Máy khử rung tim ngoài tự động (Automated External Defibrillator – AED) đã được chứng minh là có khả năng cứu sống khi được sử dụng kịp thời bởi người chứng kiến. Trong khi hiệu quả lâm sàng và tính kinh tế của AED tại các không gian công cộng có nguy cơ cao đã được khẳng định, giá trị của việc trang bị AED cho từng hộ gia đình riêng lẻ vẫn còn là một vấn đề gây tranh luận.
 

Máy khử rung tim ngoài tự động (Automated External Defibrillator – AED)

Nghiên cứu đoàn hệ quy mô lớn về AED tại nhà riêng

Một nghiên cứu đoàn hệ quan sát quy mô lớn, sử dụng dữ liệu từ Cơ quan Đăng ký Ngừng tim nhằm Nâng cao Tỷ lệ Sống sót (CARES) của Hoa Kỳ, được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 1/2017 đến tháng 12/2024, đã đánh giá hiệu quả và hiệu quả chi phí của AED trong môi trường gia đình. Nghiên cứu phân tích dữ liệu của 582.536 bệnh nhân bị ngừng tim ngoài bệnh viện xảy ra tại nhà riêng.

Hiệu quả lâm sàng: Lợi ích chọn lọc theo loại nhịp tim

Nghiên cứu áp dụng phương pháp phân tích difference-in-difference nhằm xác định mối quan hệ nhân quả giữa việc sử dụng AED và kết cục điều trị. Kết quả cho thấy lợi ích của AED không đồng đều, mà phụ thuộc chặt chẽ vào loại nhịp tim ban đầu của bệnh nhân.

• Nhịp tim có thể sốc điện: Việc sử dụng AED giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót đến khi xuất viện so với không sử dụng AED (tỷ lệ nguy cơ [RR] = 1,26; khoảng tin cậy 95%: 1,01–1,57), tương ứng với mức cải thiện khoảng 26%. Đồng thời, tỷ lệ bệnh nhân có kết cục thần kinh thuận lợi khi xuất viện cũng cao hơn (RR = 1,33).

• Nhịp tim không thể sốc điện: Không ghi nhận lợi ích về tỷ lệ sống sót, với tỷ lệ nguy cơ xấp xỉ 1,00.

Những phát hiện này cung cấp bằng chứng vững chắc cho thấy AED tại nhà có hiệu quả lâm sàng rõ rệt ở bệnh nhân ngừng tim với nhịp sốc được.

Rào cản về chi phí và khả năng triển khai đại trà

Mặc dù mang lại lợi ích lâm sàng trong một nhóm bệnh nhân nhất định, việc trang bị AED cho từng hộ gia đình riêng lẻ hiện nay chưa đạt hiệu quả chi phí ở mức giá thiết bị hiện hành.

Trong kịch bản phân tích cơ sở, việc sở hữu AED tại nhà chỉ giúp tăng thêm trung bình 0,04 năm sống điều chỉnh theo chất lượng (Quality-Adjusted Life Year – QALY), nhưng đi kèm chi phí tăng thêm 197.193 USD. Tỷ lệ chi phí – hiệu quả gia tăng (Incremental Cost-Effectiveness Ratio – ICER) ước tính lên đến khoảng 4.481.659 USD cho mỗi QALY, vượt xa ngưỡng sẵn sàng chi trả thường được chấp nhận là 200.000 USD/QALY.

Nguyên nhân chính nằm ở tần suất ngừng tim tại từng hộ gia đình riêng lẻ rất thấp, chỉ khoảng 0,05% mỗi người mỗi năm.

Khi nào AED tại nhà có thể trở nên hiệu quả chi phí?

Nghiên cứu cũng xác định các điều kiện cần thiết để việc trang bị AED tại nhà đạt hiệu quả chi phí (theo ngưỡng 200.000 USD/QALY):

1. Tần suất ngừng tim cao hơn đáng kể: Tỷ lệ ngừng tim hàng năm trong hộ gia đình phải vượt quá 1,3% mỗi người – một mức nguy cơ rất cao và khó xác định chính xác trong thực hành lâm sàng.

2. Giảm mạnh chi phí thiết bị: Chi phí sử dụng AED hàng năm cần giảm xuống dưới 9 USD, tương đương giá thiết bị khoảng 65 USD – thấp hơn rất nhiều so với mức giá hiện tại, khi AED rẻ nhất vẫn khoảng 1.620 USD.

Một số kịch bản thay thế, như AED được chia sẻ giữa nhiều hộ gia đình, triển khai trong cộng đồng có nguy cơ cao (ví dụ quy mô khoảng 100 người), hoặc trong các cặp vợ chồng lớn tuổi có nguy cơ cao, có thể giúp cải thiện đáng kể tính hiệu quả chi phí.

Kết luận

Ở cấp độ dân số, AED tại nhà có tiềm năng cứu sống hàng nghìn người mỗi năm nhờ hiệu quả rõ ràng đối với các trường hợp ngừng tim có nhịp sốc được. Tuy nhiên, với mức giá thiết bị hiện nay, việc trang bị AED đại trà cho từng cá nhân hoặc hộ gia đình vẫn chưa bền vững về mặt kinh tế. Trong tương lai, những tiến bộ công nghệ cùng các chính sách hỗ trợ phát triển AED giá rẻ sẽ đóng vai trò then chốt để mở rộng khả năng ứng dụng hiệu quả của thiết bị này trong môi trường gia đình.

Xem thêm bài viết chi tiết trên báo JAMA
Xem bản dịch chi tiết tại đây