Lời tri ân Macchabée

LỜI TRI ÂN

Thân gửi các bạn sinh viên Y khoa khóa 2018!

Thưa các bạn,

Hằng năm, cứ vào thứ sáu của tháng cuối năm, Khoa y Đại học Phan Châu Trinh sẽ tổ chức lễ Macchabée – Buổi lễ tri ân những người đã hiến xác cho Y học. Chắc hẳn trong chúng ta, các bạn đã ít nhiều nghe về ngày lễ này, nhưng có lẽ có rất ít bạn hiểu rõ về ý nghĩa, mục đích cũng như lịch sử của ngày lễ Macchabée. Là một bác sỹ trong tương lai, chúng ta nên tìm hiểu thông tin về buổi lễ đầy ý nghĩa này các bạn nhé.

Xuất phát từ phương Tây khoảng đầu thế kỷ XVI, lễ tri ân "Những người đã hiến xác cho Y học" - gọi là "lễ Macchabée" - là buổi lễ không thể thiếu của tất cả những sinh viên Y khoa khi bước vào năm thứ nhất. Lúc ấy và cũng như bây giờ, trong các trường Y, giải phẫu học là môn học bắt buộc, là môn cơ sở nhưng sinh viên hồi ấy chỉ được thực tập trên xác động vật vì những định kiến, áp lực từ tôn giáo. Và cái tên Macchabée được bắt nguồn từ tên của một bác sĩ người Pháp: Judas Macchabée, người đã cùng những đồng nghiệp và học trò phải lén lút đào mộ, lấy cắp tử thi mới được đem chôn, hoặc rình mò đưa những xác chết vô thừa nhận ngoài đường về rồi bí mật giấu trong những hầm rượu để giải phẫu. Để tưởng nhớ "những người thầy im lặng", bác sĩ Macchabée đặt ra một buổi lễ, lấy ngày thứ Sáu cuối cùng của tháng 12 hàng năm làm ngày tổ chức, vì theo Thiên Chúa giáo thì Chúa Jesus mất vào ngày thứ Sáu. Lễ được tiến hành rất bí mật và người tham dự phải là những sinh viên tuyệt đối trung thành với các thầy bởi lẽ nếu lộ ra, thì Tòa án tôn giáo sẽ đưa cả thầy lẫn trò lên giàn hỏa thiêu. Sau này, khi các định kiến tôn giáo chấm dứt, thì chữ Macchabée trở thành tên gọi cho lễ tri ân những người hiến xác cho y học, và theo từ điển ngành Y, Macchabée còn có nghĩa là "tử thi".

Macchabée là một hình tượng văn hóa độc đáo, phổ biến ở các nước phương Tây, thể hiện tính đa dạng trong nghi lễ và nghệ thuật tạo hình. Lễ hội mang tính nhân bản sâu sắc, thể hiện sự thương tiếc và chúc phúc của những người sống dành cho những người đã khuất, qua đó gửi gắm khát vọng hạnh phúc và bình đẳng đến tất cả mọi người. Dù hiện nay, sinh viên ngành Y rất dễ dàng tiếp cận các phương tiện  dạy – học tiên tiến, các mô hình  giải phẫu  hiện đại, song tất cả không thể nào thay thế được những nhân thể là thi hài NGƯỜI đã khuất, mà trước đó, lúc sinh thời NGƯỜI ấy đã tâm nguyện sẽ hiến dâng thể xác mình cho Y học.

Đúng như tên gọi của mình, lễ Macchabée nhằm tri ân những người đã hiến thân thể của mình cho sự nghiệp giáo dục và nghiên cứu Y khoa. Như các bạn đã biết, giải phẫu học là cánh cửa đầu tiên mà chúng ta phải vượt qua trước khi bước chân vào thế giới của Y học. Và những cơ quan trong cơ thể sẽ không bao giờ được khám phá ra, nếu không có những người thầy (xin được phép gọi những người đã hiến xác cho Y học là thầy) đã dũng cảm, đã dám hiến thân mình cho Y học sau khi mất đi. Đó sẽ không bao giờ là sự ra đi vô nghĩa. Những con người ấy - những người dù khi đã trút hơi thở cuối cùng vẫn mong muốn được cho đi, cho cái mà mỗi người vẫn thường tự trân quý biết bao đó là thể xác. Vẫn còn đó những thớ cơ, da thịt, họ không tiếc vì đơn giản họ hiểu rằng việc họ làm góp phần không nhỏ trong sự nghiệp đào tạo những Y bác sĩ tương lai không chỉ giỏi chuyên môn mà còn giàu tâm đức phục vụ cho con người. Họ đã về thế giới bên kia nhưng sự cống hiến, hi sinh vì sự nghiệp giáo dục Y khoa, những bài học quý giá họ thầm lặng trao đi vẫn mãi lưu giữ trong trang sách, trang vở của sinh viên Y khoa và toàn thể nhân loại trên thế giới. Bởi những ý nghĩa sâu sắc như vậy, Lễ Tri Ân Macchabée luôn được diễn ra hằng năm để toàn thể sinh viên và cán bộ giảng viên các trường Y khoa trong và ngoài nước nói chung và khoa Y Đại học Phan Châu Trinh nói riêng bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất dành cho những người đã hiến xác -  những người thầy thầm lặng.

Thứ sáu này, ngày 11 tháng 1 năm 2019, khoa Y đại học Phan Châu Trinh sẽ diễn ra Lễ Tri Ân - Macchabée dưới sự dẫn dắt của GS.TS. BS Bùi Duy Tâm, các bạn hãy cùng thầy ấy thắp những nén nhan và dâng những bông hoa cúc tươi thắm nhằm bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những người đã hiến xác cho Y học, những người mà "Thác là thể xác, hồn là tinh anh" (Nguyễn Du). Với những người nằm đây, họ dường như vẫn còn cả hai, vẫn còn đó thể phách với từng mạch máu, thớ cơ, từng bộ phận với những bài giảng và vẫn còn đó nét tinh anh trong mỗi dịp xuân về trong mỗi dịp lễ tri ân truyền thống.

Xin thành kính tri ân!

HÌNH ẢNH BUỔI LỄ MACCHABÉE

https://photos.app.goo.gl/5ujdURa31VsqeXdn8